De grondstofkosten voor bouwmaterialen zijn ongekend hoog. Hierdoor zijn de bouwkosten voor een stal of schuur in zes maanden tijd met zo'n 20% gestegen. Lastigste: prijzen veranderen zo snel dat het bijna onmogelijk is om iets vast te leggen.

In gesprekken met aannemers vliegen prijsstijgingen om je heen. Zeker 100% op vuren balken sinds oktober vorig jaar, 110% op stalen balken over dezelfde periode en 20% tot 30% op PIR-isolatie in het laatste kwartaal. De prijzen van grondstoffen voor bouwmaterialen zijn sinds de herfst van vorig jaar omhooggeschoten, net als de kosten van bouwmaterialen. Het grootste probleem zijn echter niet zozeer de hoge prijzen, maar het tempo waarin deze prijsstijgingen plaatsvinden en daarmee de totale onvoorspelbaarheid van de markt. Sommige handelaren werken zelfs met dagprijzen.

Het is een ongekende situatie voor iedereen die betrokken is bij de (agrarische) bouw. De afgelopen jaren zijn de prijzen van de meeste bouwgerelateerde grondstoffen min of meer stabiel. Mede als gevolg van de coronacrisis schieten de prijzen nu echter de pan uit. Door de coronapandemie daalde de vraag naar staal en verminderden staalbedrijven hun productie. Ook werden voorraden geëlimineerd. Het resultaat: zodra de wereldwijde vraag ineens weer aantrok, was er overal een tekort en schoten de prijzen omhoog.

Einde prijsverhogingen nog niet in zicht

Ook zagerijen draaiden door corona een tijdje op lagere capaciteit en hebben daardoor nu te maken met schaarste. Daarnaast neemt de populariteit van hout in de bouw sowieso toe, omdat het als minder belastend voor het milieu wordt gezien. Een andere factor in de houtmarkt is dat de Verenigde Staten momenteel volop inkopen op de Europese markt, vanwege een hoger importtarief op houtimport uit Canada.

De coronapandemie speelt ook een rol bij de productie van PIR-isolatie, maar op een andere manier. Bij de productie hiervan wordt gebruik gemaakt van een restproduct uit de brandstofproductie. Minder reisbewegingen in de afgelopen anderhalf jaar door corona betekent minder brandstofproductie, en dus minder van deze bijproducten. Dit terwijl de brandwerende eigenschappen PIR-isolatie bijzonder interessant maken voor stallen.

Als de financiering niet meer voldoende is als je bijvoorbeeld daadwerkelijk een nieuwe stal of stal aanschaft, dan zal er een nieuwe afweging moeten worden gemaakt, zegt Jeroen van den Hurk, sectormanager melkgeiten- en pluimveehouderij bij Rabobank.

“Een ondernemer zal die afweging in eerste instantie zelf moeten maken: wil ik nog wel investeren?” zegt Van den Hurk. “Vervolgens testen we op basis van een financieringsaanvraag. Over het algemeen is er voor de Rabobank geen probleem als u door wilt gaan. Maar het kan leiden tot meer verhitte discussies. Het langetermijnperspectief is uiteindelijk het belangrijkste. Dit is natuurlijk ook sterk afhankelijk van de uitgangssituatie; sommige bedrijven zijn erg laag gefinancierd, daar heb je een andere discussie. Maar het kan zijn dat je door de kostprijsstijging net over de grens gaat van wat wel of niet rendabel is. In een incidenteel geval kan dit leiden tot herziening. Maar dan is dat ook in het belang van de ondernemer.”

Wel denkt hij dat stijgende grondstofprijzen sommige duurzaamheidsinitiatieven onder druk kunnen zetten en noemt als voorbeeld de huidige beweging in de vleeskuikenhouderij: een grootschalige overstap naar Better Life 1 ster. “Pre-corona kostte het bouwen van een overdekte landingsbaan zo’n €175 tot €200 per vierkante meter. Vandaag hoor ik prijzen van € 250 tot € 300 per vierkante meter. Dat heeft gevolgen voor het rendementsperspectief. Wat dan kan helpen bij de financiering: goede contracten met rendementsperspectief en commitment van klanten.”

Daarnaast drijft het wereldwijde containerprobleem de prijzen voor alle grondstoffen op. Wederom door corona is er op sommige plekken in de wereld een historisch groot containertekort. Hierdoor zijn de kosten van het containervervoer sterk gestegen. Kostte het vervoer van een container vanuit Shanghai een jaar geleden nog zo'n 2.000 euro, dit jaar lag dat bedrag ergens tussen de 8.000 en 10.000 euro.

Ondanks alle problemen met de schaarste aan grondstoffen, zijn er weinig materialen die relevant zijn voor de agrarische bouw, eigenlijk helemaal niet beschikbaar - tot nu toe in ieder geval. Richard Huisman, algemeen directeur van bouwbedrijf en groothandel Huisman Gemert, noemt bepaalde triplexplaten die bijvoorbeeld nauwelijks verkrijgbaar zijn. Maar de lange levertijden hebben meer impact. “Vroeger moest je twee tot drie weken wachten op je apparatuur, nu is dat soms twaalf weken. Dan is de flexibiliteit in een project helemaal weg.” Verschillende aannemers bevestigen dat de bouw van stallen of opslagruimtes soms vertraging oploopt door het wachten op bepaalde leveringen, maar tot nu toe is dit vaak niet meer dan een paar weken.

De grootste impact voor de landbouw zit echter in de kosten. Meerdere aannemers hebben berekend dat de totale bouwkosten van een gemiddelde stal of schuur nu zo'n 20% hoger zijn dan begin dit jaar. En niemand durft te zeggen wat die kosten over een paar maanden zullen zijn. “We weten niet hoe we prijzen moeten maken voor onze klanten”, zegt Arthur Broos, projectmanager bij bouwbedrijf Jos Vrolijk. “Er zijn producten die we niet voor november of december in een prijs kunnen verdisconteren. Die moeten dan direct worden aangeschaft. Maar wat als je al het staal een half jaar van tevoren koopt en het staalbedrijf stort in? De markt is zo vol dat je over veertien dagen niet meer bouwt als je besluit dit vandaag te doen."

Verrassend genoeg lijken de hoge prijzen geen directe invloed te hebben op de bouwlust. Dit komt mede door de bouw in andere sectoren: industrie en woningbouw. Maar de meeste bouwbedrijven die zich bezighouden met agrarische bouw geven aan dat er ook vanuit de agrarische sector onverminderd enthousiasme is om te bouwen. Rabobank sectormanager Food&Agri Jeroen van den Hurk ziet dat het bij hen momenteel wat rustiger is met betrekking tot financieringsverzoeken van de landbouw voor uitbreiding met nieuwbouw, waardoor de landbouwbouw met enige vertraging zou kunnen afnemen. Daarbij speelt mee dat het toestaan ​​van uitbreiding niet eenvoudig is.

Maar er zijn ook redenen om toch te gaan bouwen. Adviseur Stefan van Summeren (adviesbureau Rombou) hoort in de praktijk dat alle stikstofgevaren soms ook een rol spelen. “Mensen zijn bang dat een rondslingerende vergunning wordt ingetrokken, of ze zijn bang dat ze hun ammoniakruimte kwijtraken.”

De hoge grondstofprijzen komen ook tot uiting in de machineprijzen. Staal, rubber en plastic zijn in jaren niet zo duur geweest als nu en dat zorgt ervoor dat de prijs van nieuwe apparatuur stijgt. Er is vraag naar jonge tweedehandsmachines. “De nieuwe machines zijn simpelweg te prijzig”, zegt IJsbrand Bogaard, de man achter Bolex in Lexmond en specialist in nieuwe en gebruikte hooibouwmachines. Met name in de melkveehouderij is de investeringsbereidheid momenteel niet zo groot. Enerzijds blijft de veehouder met een relatief jonge maaier of schudder een jaar langer doorrijden, waardoor er minder jonge inruilmogelijkheden beschikbaar komen. En aan de andere kant kijkt de veehouder die toe is aan iets anders nu liever met de kop eraf naar een mooi gebruikt exemplaar. Mooie spullen zijn dus relatief schaars.

Vemo in Hoogeveen, specialist in jong gebruikte tractoren en hakselaars, ziet dezelfde trend. Loonbedrijven kopen momenteel ook gebruikte veldhakselaars in, legt Henry Veld van Vemo uit. Het is niet altijd mogelijk om een ​​nieuwe winstgevender te maken. Mooie gebruikte tractoren kopen is nu moeilijker dan een jaar geleden, en ze worden ook steeds duurder.

Wie wel aan een nieuwbouwtraject begint, kan er rekening mee houden dat er geen prijsopgaven voor de lange termijn kunnen worden uitgebracht. Bouwbedrijven worstelen met het omgaan met offertes en contractafspraken. Soms staat in contracten dat hogere grondstofkosten kunnen worden doorberekend aan de klant, maar dit is een voorwaarde die nooit eerder is toegepast omdat een verhoging voorheen 'procentueel werk' was. Sommige bedrijven overwegen om in nieuwe inkoopovereenkomsten afspraken te maken over het indexeren van prijzen, of om bij het indienen van een offerte met dagprijzen te werken.

Lastig is dat het proces vaak als volgt verloopt: iemand bedenkt grofweg wat hij wil, laat een eerste kostenraming maken, gaat ermee naar de bank om te kijken of die het wil financieren en gaat dan aan de slag met vergunningen. De daadwerkelijke aanbesteding zal pas plaatsvinden als dit proces is afgerond. Dat duurt echter minimaal maanden. Opeens kunnen de bouwkosten 10% of 20% hoger zijn en kan de financiering niet meer voldoen. Dat betekent ofwel teruggaan naar de bank ofwel bezuinigen op het oorspronkelijke plan.

Rombou-adviseur Van Summeren noemt een aantal zaken die bij dergelijke bezuinigingen vaak aan de orde komen: niet isoleren (of uitstellen), minder kelders – bijvoorbeeld geen kelders onder de voergang – minder vierkante meters, kiezen voor gebruikte stalinrichting, overzichtelijker, rechttoe rechtaan constructie, of kies voor golfplaten op het dak in plaats van sandwichpanelen.

Wie in de nabije toekomst wil bouwen, krijgt ongetwijfeld met deze keuzes te maken. Er is nog geen uitzicht op een stabilisatie van de grondstofprijzen. "Niemand weet het", zei Richard Huisman. "Toen we het tweede kwartaal in gingen, werd gezegd dat de prijzen in het vierde kwartaal weer zouden stabiliseren. Dat is niet de waarheid geworden. Nu hopen we dat dit in het eerste kwartaal van volgend jaar zal gebeuren. Maar dat is een hoop, geen verwachting."

Of de hectische markt weer tot rust komt, hangt van meerdere zaken af, gezien de diversiteit aan oorzaken die een rol spelen bij de toename van de grondstof. “Dit zal de komende maanden zeker zo blijven”, zegt Madeline Buijs, sectoreconoom Bouw bij ABN Amro. “Het is moeilijk om verder vooruit te kijken.”

Lees ook: Hogere bouwkosten vragen om extra blik op de balans

houtprijzen zijn aanzienlijk gedaald lees ik vandaag

Maak je geen zorgen, armere, de regering zal met hem afrekenen!

Het wordt tijd dat de melkprijzen omhoog schieten. De kosten rijzen de pan uit.

En langs de weg zakt het hout gelukkig al een beetje bij ons in.

Het klinkt alsof we hier in Canada vastzitten met ons hout. Bij ons is de markt ook krap en betalen we prijzen die we nog niet eerder hebben gezien. Corona is de “crisis” waarbij 98% van de bevolking niet ziek wordt en 99,7% van de bevolking overleeft. Er komen echter allerlei "crisis" uit voort. Buitensporige prijzen voor van alles en nog wat omdat de productie van "niet-essentiële" producten werd stopgezet. Dat brengt ons nu bij de koffie.

Als de prijzen blijven stijgen, zal er natuurlijk vraaguitval zijn

Hout is goud, zit nu stil, voor 2015 was bouwen goedkoop en kreeg je fosfaat..

Stel dat een handelaar een stapel hout heeft waarvoor hij 100 euro heeft betaald. Normaal verkoopt hij het voor 130 euro. Tijdens corona liet hij zijn personeel niets doen en betaalde de overheid het personeel. Nu kan hij zijn hout voor 200 euro verkopen omdat er niet genoeg hout is. Moet de handelaar dat geld nu teruggeven?

Ben je "arm" geboren of door iets?

Door te reageren ga je akkoord met de regels.

Misset Uitgeverij BV Copyright voorbehouden. Op het gebruik van deze site zijn de volgende regels van toepassing: Algemene Voorwaarden, Privacyverklaring en Cookieverklaring.