Als we in het huidige tempo doorgaan, zijn onze plastics in het jaar 2050 niet volledig circulair en zullen de nadelen van plastics groter zijn dan de voordelen. We moeten veel meer tempo maken en er moeten snel fundamentele keuzes worden gemaakt. Het plastic-ecosysteem is complex en er is een omslag nodig om te voldoen aan de CO2- en overige duurzaamheidseisen.

We stellen ons oplossingen voor die de transitie aanzienlijk zullen versnellen. Het betreft geïntegreerde oplossingen die, naast technologische innovaties, sociaaleconomische en transitionele veranderingen moeten voortbrengen.

Deze systematische benadering richt zich op oplossingen vanuit vier belangrijke invalshoeken: waardeweb & -netwerken, technologie & systemen, consument & maatschappij en governance & transitie. Op basis van deze invalshoeken hebben we een achttal oplossingen ontwikkeld die noodzakelijk zijn om in 2050 een situatie te realiseren waarin plastics volledig circulair zijn.

Ten eerste moet het plastic-ecosysteem veranderen, van een lineaire waardeketen in een reeks waardenetwerken: van wegwerpmateriaal (“make-take-dispose”) in een materiaal dat geschikt is voor hergebruik en recycling. Daarbij moeten de principes van Lansink (W1) volledig worden overgenomen.

Voor dit alles is het noodzakelijk dat afvalverwerkers, recyclingbedrijven, chemical converters, plasticproducenten, eindgebruikers en brand owners met elkaar samenwerken. Om dit mogelijk te maken, moeten er lange-termijngaranties komen voor een helder en stabiel speelveld (G1).

Ten tweede moeten de innovaties voor nieuwe recyclingtechnologien snel worden geïmplementeerd. Het gaat daarbij om sorteren, wassen, mechanische of fysische recycling (inclusief dissolutie), maar ook chemische recycling (bijv. pyrolyse). Dit alles is gericht op het leveren van hoogwaardiger recyclaat (T1). De standaardisatie van plastics en additieven zou de waardecyclus van plastics sterk vereenvoudigen (T2), zodat er eerder sprake kan zijn van een closed loop.

Ten derde zou de versnelde overstap op deze circulaire waardenetwerken gepaard moeten gaan met de doorberekening van de werkelijke kosten (true pricing) van plasticproducten (W2). Op dit moment worden de verborgen kosten die het gevolg zijn van milieubelasting en toxiciteit nog betaald via o.a. afvalstoffenbelastingen, zorgverzekeringspremies en verminderde gezondheid.

Het doorberekenen van de werkelijke kosten stimuleert het gebruik van duurzame plastics en leidt tot een verbetering van de levenskwaliteit en een verlaging van de verborgen kosten, zodat de totale kosten min of meer gelijk blijven. Om dit te realiseren, is transparantie over consumentenkosten absoluut noodzakelijk (C2).

Ten slotte, waar het gaat om duurzame oplossingen moeten het verantwoordelijkheidsbesef van de producent (W3) en de bereidheid van de consument worden gestimuleerd middels slimme wetgeving en stimuleringsmaatregelen (bijv. belastingverlaging voor duurzame initiatieven). Voor deze complexe transitie is het noodzakelijk dat burgers bij het proces worden betrokken en dat hun stem wordt gehoord (C1).

Alle betrokkenen – industrie, overheid en consumenten – spelen een onmisbare rol in een snelle start en urgente implementatie van deze acht essentiële oplossingen.

Het kabinet heeft de eerste fase van Circulaire Plastics NL definitief goedgekeurd en investeert 124 miljoen euro vanuit het Groeifonds. Met de uitvoering van Circulaire Plastics NL spannen de overheid, bedrijven en kennisinstellingen zich in voor het halen van de circulariteitsdoelen om 50% van alle plastics te recyclen in 2030. Ook streven ze ernaar dat er minder plastics naar de afvalverbranding gaan.